Verwarde, zieke of mensen met een psychische stoornis kunnen soms tegen hun wil worden opgenomen en behandeld. In de Wet Verplichte Geestelijke Gezondheidszorg (WVGGZ) zijn regels opgenomen voor het verlenen van verplichte zorg aan personen met een psychische stoornis die ernstig nadeel voor zichzelf en voor anderen veroorzaken.

De Wet Zorg en Dwang (WZD) regelt vervolgens dat aan cliënten met een indicatie voor langdurige zorg ook onvrijwillig zorg verleend kan worden. Dat geldt althans voor mensen met een psychogeriatrische stoornis  of een verstandelijke beperking. Ook mensen zonder die indicatie, maar  waarvan een arts heeft vastgesteld dat sprake is van een van beide grondslagen en zorg nodig is, kan onvrijwillige zorg verleend worden.

Tenslotte valt onder de Wet Forensische Zorg (WFZ) de geestelijke gezondheidszorg, verslavingszorg en verstandelijke gehandicaptenzorg als gevolg van een (voorwaardelijke) straf of maatregel of de tenuitvoerlegging daarvan of een andere justitiële titel.

Mr. Camiel Aarts en mr. Kelly van Heumen leggen in de cursus Wet Verplichte GGZ overzichtelijk uit op welke manieren verplichte zorg kan worden toegepast en welke mogelijkheden van rechtsbescherming er zijn. Ook de klachtenprocedures en de mogelijkheden van schadevergoeding op grond van de wet worden besproken, als ten onrechte verplichte zorg is toegepast.