De prijs van onrecht

Onrecht heeft een prijs! Of het nu schendingen van internationaal, Europees of Nederlands recht betreft.

Volgens een uitspraak van het Permanente Hof van Internationale Justitie, de voorganger van het huidige Internationaal Gerechtshof, in 1928 in de Chorzow Factory-zaak (Germany v. Poland, P.C.I.J. Ser. A, No. 17, p. 29) is het: “a principle of international law, and even a general conception of law, that any breach of an engagement involves an obligation to make reparation”.

Het Permanente Hof had hierbij de aansprakelijkheid van een rechtssubject op het oog als één van de gevolgen die het recht verbindt aan handelen of nalaten in strijd met van kracht zijnde normen van het recht.

• Een staat valt b.v. het gebied van een buurstaat binnen of leeft een verdrag niet na.
• Een militair of andere overheidsfunctionaris pleegt een internationaal misdrijf.
• Een lidstaat van de EU voert een richtlijn van de EU niet uit.
• Iemand brengt schade toe aan een anders goed, pleegt contractbreuk of erger een moord.

Behalve aansprakelijkheid voor onrechtmatig handelen of nalaten bestaat in het recht in bepaalde gevallen en onder bepaalde voorwaarden ook aansprakelijkheid voor schade die door rechtmatig gedrag is veroorzaakt of voor schade waarvan geen onrechtmatige veroorzaking hoeft te worden aangetoond. In dat geval wordt wel gesproken van risicoaansprakelijkheid. Niet voldoen aan de verplichting tot vergoeding van dergelijke  schade levert dan alsnog een onrechtmatig handelen of nalaten op.

Naast aansprakelijkheid van een rechtssubject voor onrechtmatig handelen of nalaten kent het internationaal recht, het Europees recht of Nederlands recht ook nog een aantal andere mogelijke gevolgen of reacties op door een rechtssubject gepleegd onrechtmatig handelen of nalaten. Te denken valt aan actie uit zelfverdediging, dwangacties, represailles, embargo’s, bevriezing van tegoeden, vrijheidsbenemingen, ongewenstverklaringen, reisverboden, beslagleggingen, dwangsommen, confiscaties, boetes, etc.